Overwerk: rechten en plichten

Wat is overwerken?

Er is sprake van overwerk als een medewerker meer uren werkt dan is afgesproken. Een contractsomvang van veertig uur en een werkweek van 44 uur betekent dus in feite vier uur overwerk.

Er is sprake van meerwerk als een parttime medewerker extra werkt, maar zijn gewerkte uren niet boven die van een fulltime dienstverband uitkomen. Voor dit meerwerk moet de werkgever het reguliere loon betalen, exclusief vakantiebijslag. Voor meerwerk mag geen toeslag worden betaald.

Verplichting tot overwerk?

Een medewerker is niet verplicht om over te werken, behalve als daarover afspraken zijn gemaakt in een cao of in de arbeidsovereenkomst. Je mag wel verwachten dat je medewerkers af en toe overwerken, als dat nodig is. Het is belangrijk om dit altijd in goed overleg te doen.

Rechtsvermoeden arbeidsomvang?

Als een medewerker vrijwel structureel moet overwerken, kan er sprake zijn van een rechtsvermoeden van de arbeidsomvang. Als het aantal uren van de medewerker in de afgelopen drie maanden elke maand hoger was dan zijn contracturen, heeft hij op basis van een wettelijk rechtsvermoeden recht op aanpassing van zijn contract. Behalve als je kunt bewijzen dat het overwerk tijdelijk en incidenteel was.

Uitbetalen overuren?

Als er een cao van toepassing is, dan staan daar de regels in voor uitbetaling van het overwerk opgenomen. Is die cao er niet, dan gelden de volgende richtlijnen.

• Bij functies op hoger niveau is vaak contractueel afgesproken dat overuren ‘bij de functie horen’ en dus zijn meeberekend in het salaris. Alleen in uitzonderingssituaties kan daarvan worden afgeweken.
• Overuren hoeven alleen te worden uitbetaald als de werkgever hiervoor opdracht heeft gegeven. Een medewerker die uit eigen beweging eerder begint of langer doorwerkt, heeft geen recht op uitbetaling van deze overuren. Hiervoor geldt één uitzondering: als uit de omstandigheden van het geval blijkt dat de werkgever impliciet met de overuren heeft ingestemd. De werkgever moet een overijverige medewerker dus ook af en toe afremmen of tegen zichzelf in bescherming nemen.
• Elke werkgever moet een objectieve registratie van de werkuren bijhouden. Doet hij dat niet en de werknemer claimt overuren op basis van  urenstaten, roosters en getuigenverklaringen, dan gaat een rechter uit van de administratie van de werknemer en mag de werkgever slechts tegenbewijs leveren.
• Om de toepassing van het wettelijke minimum te waarborgen wordt voor het minimumloon gekeken naar de feitelijk gewerkte uren in vergelijking met de overeengekomen arbeidsduur. Overwerk kan dus betekenen dat de werknemer onder het wettelijk minimumloon uitkomt. Werkgevers zijn sinds 1 januari 2019 verplicht het minimumloon inclusief vakantietoeslag uit te betalen in geld over alle overuren als de werknemer door de gemaakte overuren minder dan het wettelijk minimumloon verdient over het totaalaantal gewerkte uren.
• Bestaat er geen contractuele of cao- verplichting tot het uitbetalen van overwerk in geld, dan kan ook tijd-voor-tijd worden afgesproken.

Meer weten?

aaff is graag overal van betekenis. Vragen over het verplichten of het laten uitbetalen van overwerk? Neem contact op met onze jurist arbeidsrecht en mediator.